Abstract:
Problem Durumu: Etik liderler, etik davranışlar sergileyen, bireysel ihtiyaçları dikkate alan, önyargısız
ve tarafsız olan, çalışanların haklarını savunan ve adil bir biçimde davranan kişilerdir. Etik liderler, etik davranışların
gelişimini teşvik etmek için doğru koşulları yaratarak, bu durumu destekleyen bir örgüt kültürü
yaratırlar. Liderin rol davranışları, izlediği strateji ve taktikler örgütte görevlerin başarılmasının ve uyumun
sağlanmasının yanında izleyicilerin değerlerini, inançlarını ve davranışlarını etkiler. Lider, bir takım etik
tutum ve davranışlarıyla çalışanlarda bağlılık oluşturabilir. Sosyal mübadele kuramından hareketle liderin etik
tutum ve davranışlarının, “çalışanların etik standartlar ve sosyal normlardan dolayı bağlılık duyması” olarak
tanımlanan organizasyona ve lidere normatif bağlılık üzerinde etkili olduğu düşünülmektedir.
Bu kapsamda yapılan yazın taramasında, liderlik tarzları ile örgütsel bağlılık boyutları arasındaki ilişkileri,
özellikle sosyal mübadele kuramının bakış açısıyla inceleyen kuramsal ve görgül çalışmaların çok sınırlı
olduğu gözlemlenmiştir.
Araştırmanın problem cümlesi, “ liderin gösterdiği etik davranışlarının, çalışanların örgüte olan normatif
bağlılık ve amire olan normatif bağlılık davranışı üzerindeki belirleyici etkisi ne düzeydedir?” şeklinde
belirlenmiştir.
Araştırmanın Katkısı: Araştırma problemine yönelik yazın bulgularının sınırlı olması, değişkenler arası
ilişkinin varlığına, yönüne ve gücüne yönelik kanıtların da zayıf kalmasına neden olmaktadır. Etik liderlik
davranışı (bağımsız değişken) ile normatif bağlılık davranışı (bağımlı değişken) arasındaki ilişkiyle ilgili
olarak ortaya konulacak görgül araştırma sonuçlarına dayanan kanıtlar, yazında görülen kısmi belirsizliğin
azalmasına katkıda bulunacaktır.
Araştırmanın Amacı: Bu çalışmanın amacı, sosyal mübadele kuramından yola çıkarak, etik liderlik
davranışlarının örgüte ve amire normatif bağlılık davranışı üzerindeki etkilerini incelemektir.
Kapsam ve Yöntem: Çalışma ile ilgili görgül uygulama için anakütle (evren) olarak Malatya’da ki sağlık,
eğitim alanındaki özel hizmet işletmeleri seçilmiştir. Evren içerisinden rastgele seçilecek 236 kişiye anket
uygulanarak veri toplanmıştır. Anketin içeriğinde, demografik sorular, Kalshove ve diğ. (2011) “tarafından
hazırlanan, yazarlar tarafından Türkçeleştirilen etik liderlik ölçeği ve Meyer, Barak ve Vandenberghe (1996)
tarafından hazırlanan ve Wasti ve Can’ın Türkçeleştirilerek kullanan “Bağlılık Odakları”, formunda yer alan
örgüte normatif bağlılık ve amire normatif ölçekleri kullanılmıştır. Verilerin analizinde; tanımlayıcı istatistikler,
faktör analizi, korelasyon ve regresyon analizlerinden yararlanılmıştır.
Bulgu ve Yorumlar: Yapılan regresyon analizi bulgularına göre etik liderliğin amire normatif bağlılığın
normatif bağlılığın yaklaşık %21’ini açıklayabilmekte iken örgüte normatif bağlılığın yaklaşık %14’ünü
açıklayabilmektedir. Bu oranlara bakıldığında etik liderliğin çok düşük oranda da olsa normatif bağlılığın
yordayıcısı olduğu söylenebilir.
