Kırım Savaşı; ortaya çıkış sebepleri, savaşın seyri ve sonuçları açısından pek çok özelliği içinde barındırmaktadır. Savaş görünürde Osmanlı ile Rusya arasında yaşanan siyasi anlaşmazlıkların sonucu gibidir. Ancak savaşın çıkış sürecindeki gelişmeler, Kırım Savaşı’nın devrin büyük güçleri olan İngiltere, Fransa ve Rusya arasındaki rekabetin bir yansıması olduğunu da göstermektedir. Bu dönemde yoğun bir şekilde yürütülen diplomatik görüşmeler ve çok cepheli müzakereler, her devletin kendi çıkarları bağlamında meseleyi değerlendirdiğini ortaya koymaktadır. Böylesine siyasi hesapların ve menfaatlerin ön planda olduğu bir vaziyette başlayan Kırım Savaşı’nda, Rusya karşısında Osmanlı’ya destek veren İngiltere ve Fransa, kendi siyasi çıkarları özelinde hareket etmişlerdir. Rusya, bu durumu fark edince en azından savaşın cephesini genişletmek, Osmanlı’yı daha da hırpalamak ve Asya topraklarından Hindistan ile ilgili İngiltere’ye gözdağı vermek için İran ile ittifak kurmaya çalışmıştır. O sıralar Rus baskısı ve etkisi altında olduğu anlaşılan İran Şahı, 1853 yılı sonbaharında Rusya ile ittifak antlaşması yapmıştır. Bu bağlamda Kırım Savaşı’nda (1853-1856) Rusya’nın İran ile kurduğu ittifakın aşamaları ve bunun Osmanlı üzerindeki yansımaları temel inceleme konumuz olacaktır. Aynı zamanda savaşın önemli taraflarından biri olan İngiltere’nin, Rusya’nın esas niyetini fark edip bu ittifakı bozmak için yaptığı girişimler incelenecektir. Bu çerçevede 1853 yılından 1854 senesi sonlarına kadar yoğun bir seyir izleyen diplomatik temaslar, Osmanlı’nın, İngiltere ile birlikte hareketi ve İngiltere’nin etki noktasında hem Osmanlı hem de İran üzerindeki tesirleri izah edilmeye çalışılacaktır.
Crimean War has several characteristics concerning the reasons for its outbreak, course and consequences. The war seems to be the result of political disputes between the Ottoman Empire and Russia. However, the developments experienced during the outbreak of the conflict were a reflection of the competition between the great powers of the era; Britain, France and Russia. Because, the intense diplomatic negotiations and multi-faceted negotiations that were conducted at the time demonstrated that each party assessed the issue based on its own interests. In the Crimean War, that started in an environment where such political calculations and interests were in the focus, Britain and France that supported the Ottoman Empire against Russia, acted in their own political interests. When Russia realized this fact, it tried to form an alliance with Iran in order to expand the battlefield, to further crush the Ottoman Empire and to intimidate Britain in India in Asia. Iran Shah, who was understood to be under the Russian influence during the time, signed an alliance agreement with Russia in the autumn of 1853. In this context, the stages of the alliance that Russia established with Iran during the Crimean War (1853- 1856) and its repercussions on the Ottoman Empire will be the main topic of the present study. Furthermore, the attempts of Britain, which was one of the most significant sides of the war, to disrupt the alliance after recognizing the real objective of Russia will be examined. In this framework, the intense diplomatic contacts that lasted during 1853 and 1854, Ottoman actions along with the British intentions and the British influence on the Ottoman Empire and Iran will be discussed.
