Kültür sosyolojisi bağlamında semboller: Koç başı sembolünün günümüz kurumsal kimlik çalışmalarında kullanımı

Abstract

Görsel tasarım unsurları sadece kurumların değil aynı zamanda toplumların sosyal ve kültürel yapılarına ilişkin veriler içeren ögelerden oluşur. Bu ögeler bir toplumun yaşantısından, ahlaki değerlerine kadar birçok şeyi içinde barındırır. Tarihsel süreç boyunca toplumsal gelişmelerle birlikte görsel unsurlarında gelişim gösterdikleri ve günümüz modern görsel iletişim tasarımını oluşturduğu bilinmektedir. Gelenekler ve kültürel değerler, tarihten günümüze kadar pek çok alanda aynı şeylerin yaşanması veya tekrar tekrar dile getirilmesidir. Ancak, bu tekrarlar her zaman aynı şekilde olmayıp, bazen sosyo-kültürel değişmenin gereği olarak farklı biçimlerde karşımıza çıkabilmektedir. Uluslar, tarih içinde bazı değişimler yaşamıştır. Zaman zaman büyük dönüşümlere yönelen bu değişimlere karşın, ulusların geçmişlerinden ve köklerinden getirdikleri kültürel değerler vardır. Orta Asya Türk Cumhuriyetleri ile Anadolu kültürü ve sanatı arasında derin bağlar, köprüler ve benzerlikler ve birliktelikler bulunmaktadır. Bunların en belirgin olarak gözlemlendiği alanlardan biri ise görsel tasarım ürünleridir. Bu etkileşim, mimarî eserlerden etnografik eşyalara, dokumalardan, giysilere, mezar taşlarına kadar pek çok görsel iletişim eserlerinde görülebilmektedir. Araştırmanın başlangıcını tarihsel süreç içerisinde Altay Dağlarından Anadolu’ya, kadar geniş bir coğrafi alanda görülen “Koç Başı” sembolünün günümüzde de grafik tasarım alanında kullanımı oluşturmuştur. Araştırmanın hipotezini, günümüz kurumsal kimlik çalışmalarında önemli yeri olan sembollerin, Orta Asya medeniyetlerine ait sembol, simge ve desenlerden esinlendiği fikri oluşturmaktadır. Tarihi sembol, simge ve desenlerin günümüz kurumsal kimlik çalışmalarında kullanımlarının ilk örnekleriyle benzerlikleri ve farklılıkları bu araştırmanın problemini oluşturmaktadır. Bu benzerlik ve farklılıkların kurum kimliği, kurum vizyonu ve kurum misyonu ile ilişkisine cevap aranmıştır. Araştırma genel olarak teorik ve uygulama kısımlarından oluşmaktadır. Teorik kısımda, genel tarama modelinde betimsel model tekniği kullanılmıştır. İlgili literatür, tarama tekniği ile toplanmıştır. Araştırmanın uygulama kısmında ise, “Koç Başı” sembolünün günümüz kurumsal kimlik çalışmalarındaki kullanımlarına yer verilmiştir. Ayrıca bu görsel ögelerin ilk kullanımları ile günümüz modern grafik tasarımı ile stilize edilmiş kullanımları analiz edilmiştir. Elde edilen veriler ışığında sonuç ve öneriler sunularak çalışma tamamlanmıştır.

Visual design elements consist of elements containing datarelated not only toinstitutions but also to the socialand culturalstructure of societies. These elements contain in it self many things from a community's life toits moral values. It is known, through out history, that visual elements have made progress along with social developments and that they have formed today's modern visual communication design. Traditions and cultural values are the same things experienced from past to present in many areas, or their repeated utterance. However, they are not always repeated in the same way, and can some times appear in different forms as required by the sociocultural change. Nations have experienced some changes in history. For all these changestending to wards transformations from time to time, nations have cultural values that they bring from their past androots. There are deepties, bridges, similarities and synergies between Central Asian Turkish Republics and Anatolian cultureand art. One of the areas where they are most evidently observed is visual design products. This interaction can be seen in many works of visual communication from architectural works to the ethnographic objects, and from we aving to clothe sandtombstones. The start of the study is formed by theuse of the symbol of "a ram'shead" in the graphic design field today, which -in the historical process- is seen in a large geographic area from the Altai Mountains to Anatolia. The hypothesis of the study is the idea that the symbols that have an important place in today's corporate identity practices are inspired by symbols and patterns belonging to the Central Asian civilizations. The similarities and differences between historical symbols and patterns, and first samples of their use in today's corporate identity practices constitute the problem of this research. An answer has been sought for the relationship of these similarities and differences withc orporate identity, corporate vision and corporatemission. The research is mainly composed of theor yand application parts. In the theoretical part, the descriptive modelling technique was used in the general screening model. Relevant literature wasc ollected by the screening technique. In the application part of the study, theuse of the symbol of "a Ram'sHead" in today's corporate identity practices was given place to. In addition, the first use of these visual elements and their use stylized by today's modern graphical designs were also analyzed. The study was completed by presenting conclusions and recommendations in the light of the data obtained.