Özet:
Haşhaş, insanlığın çok uzun dönemlerinden beri gerek gıdasal gerek tıbbi olarak önemli bir yere sahip olmuştur. Bu çalışmada sarı ve mavi renklerdeki haşhaş (Papaver somniferum L.) tohumlarının farklı çözücüler kullanılarak toplam fenolik madde miktarı ve toplam antioksidan kapasitesinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada kullanılan sarı ve mavi haşhaş tohumları satın alım yoluyla elde edilmiştir. Bu amaçla çözücü olarak etanol, metanol, saf su ve aseton kullanılmıştır. Sarı, mavi ve karışım (%50) olarak gruplandırılan tohumlar, çözücüler ile muamele edilerek ekstrakte edilmiş ve toplam fenolik madde miktarı ile toplam antioksidan kapasiteleri belirlenmiştir. Toplam fenolik madde miktarı tayininde Folin-Ciocalteu metodu kullanılmıştır. Ekstraktların toplam antioksidan aktivitesini belirlemek amacıyla sarı, karışım ve mavi haşhaş gruplarının radikal katyon yakalama kabiliyetleri temel alınmıştır. En yüksek fenolik madde miktarı 21,92±0,69 mg GAE/g ile sarı haşhaşın etanol ekstraktından; en yüksek antioksidan kapasite ise 1,55±0,07 mmol TEAC/g ile mavi haşhaşın saf su ekstraktından elde edilmiştir. En düşük fenolik madde miktarı 10,71±0,47 mg GAE/g ile sarı haşhaşın aseton ekstraktından; en düşük antioksidan kapasite miktarı ise 0,33±0,1 mmol TEAC/g ile mavi haşhaşın aseton ekstraktından elde edilmiştir. Sarı, mavi ve karışım gruplarının tamamı için en yüksek fenolik madde miktarını sağlayan çözücü etanol çözücüsü olmuştur. Toplam antioksidan kapasiteye bakıldığında karışım ve mavi grupları için en yüksek antioksidan kapasite saf su çözücüsü ile sağlanmıştır. Sarı grubunda ise en yüksek antioksidan kapasite, saf su ile sağlanan miktardan çok farklı olmamakla birlikte, etanol çözücüsü ile sağlanmıştır. Grupların ve çözücülerin kıyaslanması için sonuçlar karşılaştırmalı grafikler ile de gösterilmiştir.
