Tokenizm teorisinin Türkiye bağlamında işlerliğine yönelik bir ölçek geliştirme çalışması

Abstract

This study was carried out in order to give a scale to the presence of tokenism in Turkish literature. The research sample consists of the faculty members of Fırat University. The study w as completed following the steps a s "defining the attitude (feature) to be measured, organizing and implementing trial scale, analyzing data obtained from trial scale". Primarily, an item pool was formed after the review of literature regarding patient satisfaction. Item pool was presented for expert opinion and then was discussed with a group in target audience. In the following step, pilot implementation was made. Raw data obtained from pilot implementation was analyzed with descriptive tests, reliability test, "item-total correlation test", "upper-lower 27% difference test", “explatory factor analysis” and "confirmatory factor analysis". Final analysis results showed that the scale consisted of 3 factors: performance pressure, social isolation, role encapsulation (assimilation). These 3 factors explain 65.21% of the total variance. The reliability coefficient of the scale was calculated to be 0.959. The results confirmed the validity and reliability of the scale.

Bu çalışma, Türkçe literatüre tokenizmin varlığını tespit etmeye yönelik bir ölçek kazandırma amacıyla yapılmıştır. Araştırma örneklemini, Fırat Üniversitesi'nin öğretim elemanları oluşturmaktadır. Çalışma, "ölçülecek tutumun (özeliğin) tanımlanması, deneme ölçeğinin düzenlenmesi ve deneme uygulaması, deneme ölçeğinden elde edilen verilerin analizi" aşamaları izlenerek tamamlanmıştır. Öncelikle, hasta tatminine ilişkin literatür taramasından sonra ölçekle ilgili madde havuzu oluşturulmuştur. Madde havuzu, uzman görüşüne sunulmuş ve akabinde hedef kitleden bir grupla tartışılmıştır. İlerleyen adımda ise pilot uygulama yapılmıştır. Pilot uygulamadan elde edilen ham veriler; betimleyici testler, güvenilirlik testi, "madde-toplam korelasyonu testi", altüst %27 fark testi", “keşfedici faktör analizi” ve "doğrulayıcı faktör analizi" ile analiz edilmiştir. Nihai analiz sonuçları, ölçeğin üç faktörden oluştuğunu (performans baskısı, sosyal izolasyon, rol kuşatması) göstermiştir. Bu üç faktör, toplam varyansın %65,21’ini açıklamaktadır. Ölçeğin güvenilirlik katsayısı ise 0,959 olarak hesaplanmıştır. Sonuçta, ölçeğin geçerli ve güvenilir olduğu kanısına varılmıştır.